Plantenfiche


Hier komt de naam van de plant

Klik op de foto's om ze te vergroten of te verkleinen.    

Hier komt de naam van de plant

Ingrediënten Bereiding
test

Ecologisch tuinieren in een natuurlijke tuin.

Kort samengevat is natuurlijk tuinieren zoveel mogelijk tuinieren met de natuur mee in plaats van tegen de natuur in.

Aandacht voor de bodem

Een gezonde bodem vol levende organismen is de basis. Dit doe je door organisch materiaal in te brengen, de bodem bedekt te houden en zo min mogelijk te verstoren. Een zeer goed overzicht over allerlei aspecten van een gezonde bodem vind je op Humisme.nl. Hieronder zijn nog een aantal artikels vermeld die eveneens het lezen waard zijn.

Belang van het bodemleven

Bodemleven (50898840643)
Bodemleven

Zonder is gezonder

Pesticiden en herbiciden horen uiteraard niet thuis in een tuin waar je de biodiversiteit wil stimuleren. Plagen worden onder andere onder controle gehouden door het aantrekken van natuurlijke vijanden.
Hieronder vind je een paar links naar websites die meer vertellen over dit thema.

Biodiversiteit

Zowel boven als onder de grond, fauna en flora. Helaas zijn er ook planten en dieren die de biodiversiteit in het gedrang brengen.
Insects collage

Kringloop

Enerzijds zo weinig mogelijk afval afvoeren en anderzijds zo weinig mogelijk materiaal van buitenaf aanvoeren. Naast compost en houtsnippers zijn er ook minder voor de hand liggende 'afvalproducten' die in de tuin nuttig aangewend kunnen worden. Kippen zijn dan weer goede opruimers en leveren mest voor de moestuin.

Hoog en laag

Forgard2-003
  • Hoog en laag in de tuin door Stichting Oase
  • Boomwijzer van Inverde
  • Bomen in de tuin van Ecopedia
  • Struiken en hagen
  • ...
  • Klimmers
  • Bodembedekkers
  • Water

    Hulp

    Wie een moestuin heeft, is in de lente druk in de weer met zaadjes. Als we bloemen zaaien, zijn dat vaak fleurige weidemengsels of afrikaantjes. Andere planten worden meestal gekocht. Toch zijn ze vaak gemakkelijk te zaaien, niet alleen één- en tweejarigen, maar ook vaste planten. Maar gulden sleutelbloem zaai je niet op dezelfde manier als bieslook...

    Waarom zelf zaaien?

    • Uit passie.
    • De markt wordt overspoeld door allerlei cultivars, maar wilde planten, al dan niet inheems en/of eetbaar zijn vaak moeilijker te vinden, tenzij je op zoek gaat op ruilmarkten, bij gespecialiseerde handelaars en kwekers of tuinbeurzen.
    • Als je wat tijd hebt en veel planten nodig hebt, is het een stuk goedkoper dan planten kopen.
    • Je hebt al gouw meerdere plantjes die je op verschillende plaatsen kunt uitplanten. Zo kun je uittesten waar de planten het beste gedijen.

    Waarom niet zaaien?

    • Het vergt veel tijd en zorg. Een paar dagen te droog of te nat kan het zaaisel doen mislukken.
    • Sommige planten vormen geen zaad. (Mierikswortel, pepermunt)
    • Als je planten wil die identiek zijn aan de moederplant.
    The Sower

    Waar zaden halen?

    Kopen

    In een zakje zitten soms maar 5 zaadjes, soms honderden of duizenden. Als er meer dat 10 zaden in het zakje zitten, gebruik je zaden dan niet allemaal tegelijk. Soms mislukt een zaaisel om wie-weet-welke-reden, terwijl het zaaisel van 3 weken later wel een succes wordt.

    Ruilen

    Diverse verenigingen organizeren zaden- en plantenruilbeurzen.

    Verzamelen/oogsten

    Kijk eens in de bermen in de buurt, maar oogst geen zaden van de zeldzame en beschermde planten.

    Tips vind je hier.

    Flower seeds (15823473373)

    Hoe, waar, wanneer?

    In de natuur gaat het vanzelf, dus je kunt best zoveel mogelijk de natuurlijke omstandigheden nabootsen. Maar… sommige zaden kiemen pas na enkele jaren, andere passeren eerst door de maag van een vogel. Bovendien willen wij al eens planten uit andere streken naar onze tuin halen.

    Tijdstip

    Het tijdstip van zaaien hangt vooral af van de kiemtemperatuur, vorstbestendigheid, of het 1- of 2-jaringen zijn. Sommige planten kun je zo goed als het jaar rond zaaien.

    Kiemtemperatuur Voor sommige zaden ligt te kiemtemperatuur al bij 5°C, andere hebben meer dan 25°C nodig. Deze laatste zaai je best na 1 mei in een serre, aan het begin van een langere warme periode.

    Vorstbestendigheid Jonge planten zijn meestal nog gevoeliger voor vrieskou dan oudere. Wanneer je binnenshuis zaait, hou er dan rekening mee dat je jonge plantjes best niet te lang binnen laat staan, want dan krijg je lange, zwakke planten. Dus beter iets later zaaien, zodat de plantjes meteen naar de serre of gewoon naar buiten kunnen nadat ze ontkiemd zijn.

    Tweejarige plant Dit is in principe een plant die pas gaat bloeien en zaden vormen in het jaar volgend op het jaar dat ze ontkiemd is. Van zodra de zaden rijp zijn, sterft de plant af. Wanneer we deze planten in de moestuin zaaien (wortel, pastinaak, peterselie, gewoon barbarakruid…) zaaien we in het voorjaar zodat ze een flinke wortel of flink wat bladeren vormen voor de winter. Als we deze planten willen zaaien omwille van de bloem, is er geen haast bij. We kunnen deze planten ook nog zaaien in september, oktober.

    Koudekiemer Een koudekiemer heeft die een koude periode nodig hebben om te kiemen. Voor sommige soorten is een lange koude periode nodig, voor andere is een kortere periode in het voorjaar of najaar al voldoende, maar zijn er ook die vrieskou nodig hebben om daarna te kiemen tijdens een warmere periode. Gulden sleutelbloem en roomse kervel zijn koudekiemers. In september in een pot zaaien waar het vocht gemakkelijk uit kan, deze gewoon buiten zetten en er de winter laten over gaan is de eenvoudigste manier om deze planten te zaaien. En de hoop vooral niet te vlug opgeven. Sommige wachten tot mei om hun kopje boven de grond te steken.

    Zaaien in een pot, potje of volle grond?

    Waar je het beste zaait hangt onder andere af van:

    • De hoeveelheid zaad waarover je beschikt.
    • Of je de planten gemakkelijk kunt verspenen.
    • De grootte van de zaden.

    Een paar voorbeelden:

    • Tijmsoorten: Er zitten gemakkelijk 1000 zaadjes in één zakje. Dus als je ter plaatse wil zaaien, zullen er wellicht een paar plantjes opkomen. Maar zaaien in een potje ter grootte van een bakje waar ze slaplantjes in verkopen en daarna verspenen lukt ook zeer goed.
    • Grotere zaden, zoals die van artisjok, kun je in zaaitrays of kleine potjes planten, zodat je ze later niet uit elkaar hoeft te trekken om te verspenen.
    • Planten met een penwortel, zoals rapunzelklokje of gele morgenster, worden niet graag verplant. Dus ter plaatse zaaien of dun zaaien in een grotere bak en in de winter met een kluit verplanten.
    • Bij planten die moeilijk kiemen maar niet graag verspeend worden, kun je eventueel in een iets grotere pot zaaien en die als een soort mobiel miniveldje beschouwen. Voordeel: je kunt onderaan water geven, de pot verzetten bij te felle zon of regen, in de serre bij te koud weer. Eens de plantjes voldoend groot zijn, kun je ze in volle grond uitplanten, zonder de kluit te breken.

    Denk ook aan andere hobbytuiniers zoals poezen en vogels. Met een stukje gaas kun je voorkomen dat ze een handje helpen.

    Zaaitips (Gardeners' World Magazine)

    Grond

    De grond moet luchtig zijn, vochtig (niet te nat), vocht vasthouden, schimmelvrij zijn en niet te grof. Welke grond kun je gebruiken?

    In een tuin waar je geregeld oogst, neem je voedingsstoffen weg. Die zul je op één of andere manier moeten aanvullen. Denk hierbij eerst en vooral aan kringlooptuinieren.
    Zie Kringloop

    NPK Stikstof-Fosfor-Kalium

    Magnesium-Zwavel-Calsium

    Sporenelementen

    Eenjarigen

    De groenten die we in een klassieke moestuin telen of die we kopen zijn bijna allemaal als éénjarigen geteeld. Informatie over worteltjes, tomaten of courgetten telen ligt voor het rapen. Ik ga hier dus niet voor de honderste keer hetzelfde vertellen. Ik heb onderstaande boeken met plezier gelezen.

    Als naslagwerk kan ik onderstaand boek aanraden.

    Vaste planten

    Het klinkt als muziek in de oren, één keer zaaien of planten en daarna jaren oogsten. Toch worden maar een paar groenten in onze tuinen op die manier geteeld. Rabarber is waarschijnlijk de meest bekende, artisjok en asperge zijn al minder frequent te vinden.
    Rabarber
    Artisjok
    Asperge

    Toch is er een heel gamma aan mogelijkheden.

    Kolen

    Nine star perenial
    Nine star perenial
    zeekool
    Zeekool
    Eeuwig moes
    Eeuwig moes
    Paarse boomkool
    Paarse boomkool

    Prei, ui en co

    Egyptische ui
    Egyptische ui
    Olifantenlook
    Olifantenlook
    Chinese bieslook
    Chinese bieslook
    Oerprei
    Oerprei
    Stengelui
    Stengelui

    Sla en spinazie

    Veldzuring
    Veldzuring
    Bloedzuring
    Bloedzuring
    Spaanse zuring
    Spaanse zuring
    Spinaziezuring
    Spinaziezuring
    Kaukasisch klimspinazie
    Kaukasisch klimspinazie
    Brave Hendrik
    Brave Hendrik
    Roze winterpostelein
    Roze winterpostelein
    Grote zandkool
    Grote zandkool
    Peperkers
    Peperkers
    Oesterblad
    Oesterblad

    Kruidige blaadjes

    Zwartmoeskervel
    Zwartmoeskervel
    Vaste basilicum
    Vaste basilicum
    Lavas
    Lavas
    Roomse kervel
    Roomse kervel

    Wortels en knollen

    Het lijkt een contradictio in terminis, vaste planten waarvan je de wortels opeet...
    Onderstaande planten vormen tijdens het groeiseizoen meerdere knollen die de hele winter door in de grond mogen blijven. Als je er bij het oogsten al dan niet opzettelijk een paar laat zitten, kun je het jaar erop gewoon opnieuw oogsten.
    Aardaker
    Aardaker
    Wikkewortel
    Wikkewortel
    Suikerwortel
    Suikerwortel
    Kerveltorkruid
    Kerveltorkruid
    Aardkastanje
    Aardkastanje
    Franse aardkastanje
    Franse aardkastanje
    Aardpeer
    Aardpeer
    Zonnewortel
    Zonnewortel
    Prairielelie - Camassia quamash
    Prairielelie - Camassia quamash
    Prairielelie - Camassia leichtinii
    Prairielelie - Camassia leichtinii

    Andere planten zijn dan weer niet bestand tegen vorst. In ons klimaat bewaar je een aantal knollen vorstvrij om ze na de winter terug te planten.
    Knolcapucien
    Knolcapucien
    Oca
    Oca
    Bataat - Zoete aardappel
    Bataat - Zoete aardappel
    Yacon
    Yacon
    Peruaanse postelein
    Peruaanse postelein
    Indianenaardappel
    Indianenaardappel

    En verder...

    Kardoen
    Kardoen
    Mierikswortel
    Mierikswortel
    Venkel
    Venkel

    Zelfzaaiers

    Dit zijn meestal één- of tweejarige planten die zichzelf uitzaaien als je ze in zaad laat komen, maar ook vaste planten zoals wilde rucola kunnen op die manier geteeld worden. Het gaat hier dus niet over uitgeselecteerde rassen die gaan kruisen met andere rassen, of wilde plantn in de buurt. Ook niet over planten die uit warmere streken komen en onze winters niet overleven of waarvoor onze zomers te kort zijn. Ook 2-jarige wortelgewassen die perfect de winter overleven als ze zich in het najaar uitzaaien, laat je beter niet spontaan uitzaaien, want in de winter zijn hun wortels te klein om te eten en in de volgende zomer gaan ze bloeien waarna ze afsterven. Van deze planten kun je beter zaden oogsten en die in het volgende voorjaar zaaien.
    De zaden zijn van de meeste van deze planten redelijk zwaar. Ze zullen zich dus enkel in de buurt van de moederplant uitzaaien, maar er zijn ook soorten met zeer veel en zeer licht zaad, die in een mum van tijd overal in de tuin opduiken en ook in die van de buren.
    Blaassilene
    Blaassilene
    Veldsla
    Veldsla
    Boomspinazie
    Boomspinazie
    Winterpostelein
    Winterpostelein
    Oost-Indische kers
    Oost-Indische kers
    Rucola
    Rucola
    Pastinaak
    Pastinaak
    Bruine mosterd
    Bruine mosterd
    Kleine veldkers
    Kleine veldkers
    Gewoon barbarakruid
    Gewoon barbarakruid
    Echt lepelblad
    Echt lepelblad
    Koriander
    Koriander
    Nieuw-Zeelandse spinazie
    Nieuw-Zeelandse spinazie

    Vergeten groenten

    Tegenwoordig vind je in elke supermarkt zogenaamde vergeten groenten zoals pastinaak. Echt vergeten zijn ze dus niet. Hier een paar planten die van oudsher als groenten gegeten werden en in geen enkele supermarkt te vinden zijn. De reden ligt niet zeker niet bij de smaak.
    Rapunzelklokje
    Rapunzelklokje
    Haverwortel
    Haverwortel

    Bomen en struiken

    Veel van de hier vermelde bomen en struiken vind je niet in de regulier tuincentra, wel bij boomkwekerijen en speciaalzaken.

    Courante fruitsoorten

    Een langere lijst vind je hier op de website van Velt

    Bijzondere fruitsoorten

    Sierheesters

    Sierbomen en -struiken voor kleinere tuinen


    De beste plantperiode is november, december, van zodra de bomen hun bladeren verloren hebben. Ik geef de voorkeur aan planten met blote wortel of kluit, liefst jonge planten. Dat is niet alleen goedkoper, het is ook eenvoudiger ze met wat extra water de eerste zomer door te helpen.

    Hoe je een boom plant, lees je hier

    Kruidachtigen

    Meer hier op de website van Velt



    Deze website gebruikt JAVASCRIPT. Schakel JAVASCRIPT in voor een correcte weergave.